تاریخچه حجاب در ایران از گذشته تا کنون، نشان از آن است که حجاب برای زن ایرانی افتخار بوده، و با پوشش اختیاری آن برای خود ارزش به وجود آورده است.
مقام زنان در هر اجتماع متاثر از ارزشی است که در فرهنگ آن کشور به آنها داده میشود.
آداب و رسوم ای که از گذشته به جا مانده، تاثیر بسیاری در ارزش گذاری زن ایرانی داشته است.
و آنچه موجب تفاوت فرهنگی و اجتماعی در جوامع مختلف میشود دیدگاهها و طرز فکرهای مردم آن کشور است.
طبق تحقیقات پیرامون این حوزه که در پایین نیز به طور کلی توضیح خواهیم داد.
میتوان به راحتی به این نتیجه رسید که ایران مرکز ترویج پوشش و حجاب اسلامی بوده است.
تا جاییکه تاریخنگار مشهور اتریشی « ویل دورانت » معتقد است :
مبدع حجاب در جهان، ایرانیان هستند.
آنچه در این مقاله خواهیم خواند:
تاریخچه حجاب در ایران قبل از اسلام:
یکی از بارزترین تفاوت های زن و مرد نوع پوشش آنهاست.
سوالات زیادی پیرامون نحوه پوشش زنان ایرانی در زمان باستان مطرح میشود.
به طورمثال نوع پوشش زنان ایرانی در دوران کهن چگونه بوده است؟ و خیلی از سوالات دیگر که در قالب این مقاله میخواهیم با بررسی تاریخچه حجاب در ایران پاسخگوی آنها باشیم.
آن چیز که جالب است این است که قبل از اسلام نیز زنان ایرانی دارای پوشش مناسب بوده اند.
و انگار در فطرت زن ایرانی، مفهوم پوشش به ارث رفته است.
اگر به تاریخچه حجاب در ایران، در زمان باستان نگاه کنیم میبینیم که نخستین ساکنان آریایی زنانشان پوشیده بوده اند.
و پیراهن و شلوارهای بلند به تن، و بر روی آن شنی را نیز بر روی خود می انداخته اند.
پوشش زنان ایرانی را می توان با توجه به نقوش سنگ های به جا مانده و آثار تاریخی دوران های مختلف تاریخی یا حتی شکل و شمایل زنان در نقاشی ها، طرح فرشها وآثار به جا مانده از زمان باستان را متوجه شد.
نقش برجسته های این دوره نشان می دهد که زنان در اجتماع از لباس های تنگ و بدن نما استفاده نمی کرده اند، در واقع بر طبق نقوش به جا مانده زن با حجابی مناسب دیده میشده که در راس آن چادر جایگاه ویژه ای را داشته است.
مسئله جالب اینجاست که زنان ایرانی از قدیم در منظر دیگر مردان که نسبتی با انها نداشته اند، خود را می پوشانیده اند.
این پوشش در واقع درشخصیت فردی آنها یک نوع وظیفه بوده و عجین شده در فرهنک اجتماعیشان است.
حجاب زنان پیش ازآریایی
طبق نقوش به جا مانده از ان دوره درمی یابیم که لباس زنان با اندک تفاوتی شبیه به لباس مردان بوده است، و اختلاف اصلی آنها در پوشش سرشان می باشد.
در واقع زنان بر روی سر خود چیزی می انداخته اند، در بعضی از این نقوش دیده میشده که گیسوان آنها از زیر این پوشش نمایان میشده است.
حجاب زنان در زمان هخامنشیان
دراین بخش میخواهیم تاریخچه حجاب در ایران در عصر هخامنشیان را مورد بررسی قرار دهیم.
روسری یا سراندازهای بلند، پیراهن معروف پارسی، پیراهن های ساده یا ریش دار که تا پایین ساق پا میرسند.
همراه با آستین های بلند یا کوتاه.
البته در زمان هخامنشیان از چادر نیز برای مراسم مذهبی نیز استفاده میشده است.
طبق نقوش، بانوان درباری از تاج های زرین استفاده میکرده اند و در پشت تاج خود پارچه هایی بلند همچون چادر دور نواردوزی شده می انداخته اند.
که نشان از ان است که چادر حجاب برتر ایرانیان باستان بوده و کاملا بومی و غیر وارداتی است.
بر روی فرش پازیریک که در سیبری پیدا شده نقوشی دیده میشود که این مطلب را تصدیق می کند.
زیرا زنانی که بر روی این فرش نقش شده اند پوششی شبیه چادر روی همه پوشاک خود داشته اند.
همچنین نقوش مربوط به زنان اسب سوار آنها نشان میدهد که آنها از پوشش کامل چادر و پیراهن های بلند استفاده می کرده اند.
زنان در زمان اشکانیان
دراین بخش میخواهیم تاریخچه حجاب در ایران در عصر اشکانیان را مورد بررسی قرار دهیم.
یک سری مجسمه مربوط به این دوره از شهر هترا (الحضر) در موزه شهر بغداد می باشد.
همچنین نقاشی های کشف شده ای در شهر دورا اروپوس نشان از استفاده چادر در بین بانوان زمان اشکانیان را میدهد.
زنان اشکانی نسبت به زنان هخامنشی در استفاده از چادر بروزتر و پیشرفته بوده اند.
آنها در زیر کلاه خود چادر های بلندی را قرار میداده اند که مانند تور عروس بوده است.
در کتاب جلیل ضیاپوربا موضوع پوشش زنان از کهن ترین زمان تاکنون این مطلب نیز خوانده میشود که:
پارچه های مستطیل شکل بوده که به صورت استوانه در می آورده اند، بانوان اشکانی پارچ های را همچون شنل ازروی دوش های خود می آویختهاند و یا از آن مانند چادر استفاده می کردند وگاه آن را مانند آنچه که اکنون در میان زنان شمال کشور مرسوم است بدور کمر خود می بسته اند ، سربند زنان مانند سربند و شمله های کنونی زنان کرد یا لر بسیار بزرگ بوده است چادر های زنان دوره اشکانی معمولاً به صفحه ای فلزی نقش دار در روی شانه یا جلوی سینه بند می شده است.
چادر های این دوره توسط سینه بند های تزئین شده به صفحه ای فلزی نقش دار که بر روی شانه بوده وصل میشده است.
انچه از نقوش بدست آمده متوجه می شویم ان است که خیاط های این دوره در دوخت و تزئین چادر بسیار مهار و با سلیقه بوده اند.
زنان در دوره ساسانیان
دراین بخش میخواهیم تاریخچه حجاب در ایران در عصر ساسانیان را مورد بررسی قرار دهیم.
استفاده چادر در این دوره به مانند دوره های قبل نبوده.
گاها زنان در این دوره چادرهایشان را به دور کمر خود یا بر روی دوش خود می انداخته اند.
در این دوره نیز از شنل استفاده میشده.
به طوری که ان را در نقوش طاق بستان در کرمانشاه بر روی دوش آناهیتا میتوانیم مشاهده نماییم.
زنان در دوره اسلامی
دراین بخش میخواهیم تاریخچه حجاب در ایران را در دروه اسلامی مورد بررسی قرار دهیم.
در مقالات قبلی در مورد اهمیت حجاب در قران صحبت کردیم و دانستیم که قرآن کریم صراحتا خطاب به پیامبر دستور پوشش برای زنان و دختران داده است.
در واقع خداوند فرموده علاوه بر پوشش مناسب زنان برجستگی های بدن خود را با روسری های بزرگ بپوشانند.
در نتیجه بعد اسلام زنان به این ترغیب شدند که علاوه بر داشتن چادر گوشه های آن را به جلو آورده تا پوشش کاملی برای خود داشته باشند.
تا به گفته قران کمتر مورد آزار مردان قرار بگیرند.
از اوایل دوره اسلامی تا عصر مغول زنان از پوشش سنتی چادر و روبندهای ابریشمی برای پوشش خود استفاده میکرده اند.
البته این نوع پوشش در رنگ های مختلف به غیر از مشکی نیز بوده است .
این را میتوان از نسخه مینیاتوری که در کتابخانه ملی پاریس از مادر سلطان محمد خوارزمشاه هست فهمید.
زنانی که به چادر های سفید و مغنه و نیز چادر مشکی دیده میشوند.
در سفرنامه کلاویچو آمده است که:
زن های شهری معمولاً روی پوشیده اند و عجب آنکه چادر سفید داشته اند و نقاب سیاه ، واقعاً مثل ماه زیر میغ رفته اند.
همچنین از روی آثار مینیاتور باقی مانده از دوران تیموری و نوشته سیاحان معروف آن زمان میتوان دید که در آن دوره نیز زنان از انواع روسری سه گوش،توری، روبند چادرو چارقد برای پوشش خود استفاده میکرده اند.
هرمان گوترز در کتاب پوپ نیز نوشته است که:
تا نیمه قرن پانزدهم میلادی (اوایل سده نهم هجری قمر) پوشش سر بلند بود و گاه مانند چادری پشت سر تا پاشنه پا را در بر می گرفت
پوشش زنان ایرانی در دوره صفویه و زندیه
دراین بخش میخواهیم تاریخچه حجاب در ایران را در عصرصفویه و زندیه را مورد بررسی قرار دهیم.
یکی از این سیاحان ژان شاردن است که میگوید:
زنان سر خود را کاملاً می پوشانند و روی آن پارچ های می اندازند که روی شان ههایشان
می افتد و از جلو، گردن و گلو و سینه هایشان را می پوشاند ( مقنعه) و آنگاه که آهنگ بیرون رفتن می کنند با چادر سفید سراسر اندام خود را از سرتا پا می پوشانند و رویشان را چنان زیرنقاب پنهان می دارند که جز مردمک چشمان چیزی دیده نمیشود.
قابل توجه است که در این دوران در مجالس و عزاداری های محرم زنان از چادرهای سیاه و روبندهای سفید استفاده میکرده اند.
در سفرنامه های بسیاری مربوط به دورههای افشاریه و زندیه آمده است که :
زنان در این دوره برای خروج از خانه چادر سفید ، سیاه و بنفش برسر می کشیده اند که سراسر بدن آن ها را می پوشانیده، چادر را با قیطان یا بندی نگه می داشته اند.
در این دوران زنان صورت خود را باروبند میپوشاندند به طوری که فقط چشمان آنها از آن زیر دیده میشده است.
زنان در دوره قاجاریه
دراین بخش میخواهیم تاریخچه حجاب در ایران را در دوره قاجاریه مورد بررسی قرار دهیم.
در زمان قاجاریه مذهب بین مردم بیشتر رواج پیدا کرده و در نتیجه زنان از پوشش کامل چادر بهره میبرده اند.
بدین سان در این دوره میتوان انواع مختلف چادرها را برای سلایق مختلف دید.
ازجمله در یزد چادرهای بنفش ریشه دارو ابریشمی مورد استفاده قرار میگرفته است.
و مدل های مختلف چادر های رنگی نماز، مخملی ، کرباس و چارخونه دوخته میشده و دراختیار بانوان قرار میگرفته است
در دوره قاجاریه معمولا دور چادرها رو با حاشیه نقره گون تزئین میکرده اند و بعد از مدتی از مد افتاد.
بعد از آن اطراف چادرهای خود را با لبه ای رنگی آبی، سفید و قهوه ای به عرض دو انگشت تزئین میکردند.
چادر عبایی نیز در این دوره از بغداد وارد ایران شد.
نتیجه گیری:
با توجه به سیر تاریخی پوشش و نگاهی به تاریخچه حجاب در ایران میتوان فهمید که زنان ایرانی از باستان پوشش مناسب را برای خود ارزش و درج یک مقام میدانسته اند.
و آن چیز که مشخص بود بر طبق سیر تاریخی میل فطری زنان به پوشش الخصوص چادر حتی قبل از ظهور اسلام دیده میشده است.
و میتوانیم این ادعا را بکنیم که چادر یک پوشش ملی ایرانی بوده و ما ان را به عنوان سوغاتی فرهنگی به دیگر کشورها ارائه داده ایم.
پوشش چادر به عنوان یک شنل بزرگ در پشت کلاه ها و تاج های زنان مقام بالا حاکی از آن است که چادر یک عنصر مربوط به طبقه ممتاز در بین زنان متشخص بوده است.
عقبه تاریخی که ما داریم ما را مجاب به آن میکند که در حفظ این فرهنگ تاریخی خود در پوشش مناسب کوشا باشیم، و به استفاده کردن از چادر به عنوان پوشش برتر به خود افتخار کنیم.
با توجه به مطالب گفته شده اگر قصد خرید چادر مشکی در انواع مختلف را دارید میتوانید از طریق سایت اقدام نمایید.
یا با کارشناسان ما در خانه حجاب صدف در ارتباط باشید.
The post حجاب در ایران باستان چگونه بوده است؟ appeared first on خانه حجاب صدف.
